Boşanma Süreci Çocuğa Nasıl Aktarılmalıdır? Boşanmaya Çocuk Nasıl Tepki Verir?

"Boşanma" evlilikte çiftler arası karşılıklı sevgi, güven, mutluluk vb. beklentilerin yeterince karşılanılamadığında, taraflarca evlilik ilişkisinin sona erdirilmesi durumudur. Günümüzde daha yaygın olmakla birlikte boşanma, evlilikler kadar eskiye dayanır. Eski çağlardan beri tüm toplumlarda boşanmaya rastlanmıştır. Boşanmanın da hayatın doğal akışının bir parçası olduğu düşünebilir. Boşanma genel olarak aile rutinlerinde değişiklik yarattığı için çocukları az ya da çok etkiler. Çocukların ruh sağlığı açısından bu süreci doğru yönetmek önemlidir.

Boşanma çocuğa nasıl aktarılır?

Boşanma konusunda kesin kararlı değil iseniz çocuğa "boşanacağız" demek doğru bir yaklaşım değildir. Süreçle ilgili şöyle bir açıklama yapılabilir: " Annenle/babanla eskiden aynı şeyleri sever, aynı şeyleri yapmaktan mutlu olurduk ama şimdi birtakım anlaşmazlıklar yaşıyoruz, beraber bir şey yapmaktan zevk almıyoruz. Bu sebeple bir süre ayrı yaşama kararı aldık. Ancak biz hep senin annen ve baban olarak kalacağız bizim anlaşmazlıklarımızın seninle bir ilgisi yok. Daha çok bu evde (kimle ise), uygun zaman dilimlerinde de annenin/babanın evinde kalıp zaman geçirebileceksin. Biz senin daima yanındayız ve seni çok seviyoruz." Boşanma haberi çocuğa mahkeme kararırıyla kesinleştikten sonra verilmelidir.

Boşanma çocuğa nasıl bir ortamda aktarılır?

Önemli alt başlıklardan biri de boşanma haberinin verileceği ortamın uygunluğudur. Boşanma durumu çocuğun duygularını rahatlıkla boşaltabileceği bir ortamda anlatılmalıdır. Bu ortama en uygun ortam ev ortamıdır. Çocuğu yemeğe, parka çıkartmak, çocuğun en mutlu anında bu haberi vermeyi kurgulamak verilecek haberin ciddiyeti açısından durumla örtüşmemektedir. Çünkü verilecek haber mutluluk verici bir haber değildir ve bu durum daha travmatik bir sürece sebep olabilir.

Boşanma çocuğa kim tarafından aktarılmalıdır?

Boşanma haberini çocuğa kesinlikle anne-babası vermelidir. Birlikte izah etmeleri değerlidir ancak olmuyorsa da ayrı ayrı aynı üslupla çocuğa durumu aktarmaları gerekir. Herhangi bir uzman, çocuğun sevdiği bir kişi bu görevi üstlenmemelidir.Çünkü bu kişiler çocuğun o an kaygılarını dindirecek cevapları verebilecek pozisyonda değildir.

Boşanma çocuğa nasıl anlatılır?

Boşanmanın çocuğa hikayeleştirilerek anlatılması değerlidir. Örneğin "Biz birbirimizi tanıdık. Aynı şeyleri sevdiğimizi, anlaşabildiğimizi görünce evlendik. Aynı evde yaşamaya başladık. Sonra zamanla ailemize bir bebek katılsın istedik ve sen doğdun bize katıldın. Bizi çok mutlu ettin. Seni çok sevdik. Çok tatlı bir bebektin birlikte parka, tatillere, yemek yemeye gittik ve beraber güzel vakitler geçirdik. Ama bir süre sonra annenle/babanla baktık ki biz eskisi kadar birbirimizle vakit geçirmekten hoşlanmamaya başlamışız, baktık ki aynı şeylere gülmüyoruz artık. Bazen de kavga edip, birbirimizi mutsuz ettiğimizi gördük. Bu huzursuz ortamın senide etkileyeceğini de düşünerek boşandık. Yani annenle/babanla biz artık ayrı evlerde yaşayacağız. Bundan sonra sen burada benimle, annende/babanda başka bir evde yaşayacak. Belirlenen uygun zaman dilimlerini( mahkeme kararı ne ise) annende/babanda geçireceksin. Artık iki evim, iki ayrı odam var diye düşünebilirsin. Senin annen ve baban olmaya devam edeceğiz evlerimizin ayrılması buna engel değil ayrıca bu durum senin suçunda değil. Seni çok seviyoruz, sana çok güveniyoruz. Annen ve baban olarak daima seni destekleyeceğiz. Okul yaşamında, büyüyüp yetişkin olup işe başladığında, tüm mutluluğunda ya da hüznünde yanında bizleri göreceksin."Anlatım esnasında oyuncaklar kullanılıp durum canlandırılabilir. Ayrıca onu çok sevdiğinizi, güvende olduğu mesajını vermek gerekir. Çünkü çocuklar anne-babasını kaybedeceğini ya da artık sevilmeyeceğini düşünür. Durumla alakalı suçluluk hissedebilir. Çocuğun duygularını ifade etmesine desteklenmeli, konuşması etkin  bir şekilde dinlenmelidir.

Boşanma sonrası çocuğun geliştirdiği tepkiler

Boşanmış ebeveynlerin çocukları genel olarak; öfke problemi, kurallara karşı çıkma, depresyon, güven problemi, kaygı, düşük kendilik algısı, özgüven eksikliği, sosyalleşmede ve akranlarla iletişimde güçlük ,akademik başarısızlık gibi sıkıntılar yaşarlar. Çocuğun boşanma sürecinden olumsuz yada daha az olumsuz etkilenmesine sebep olan birtakım etmenler bulunmaktadır. Çocuk için ilk başta kabul etmesi daha güç olan bu süreç doğru yönetildiğinde çocuğun yeni duruma uyumunu kolaylaştırır.

Çocuğun  boşanma sürecinden olumsuz etkilenmesinin sebeplerinin bir kısmı; çocuğun halen anne- baba çatışmalarına maruz kalması, ebeveynlerin birbirlerini karşıt taraf olarak göstermesi akabinde çocuğa söylemlerde bulunmak,çocuğu koz olarak gösterme diğer ebeveynden sakınma, maddi problemlerin yaşanması, ilgisiz ebeveyn, özellikle annenin ebeveynlik tutumundaki tutarsızlıklar olarak sayılabilir. Çocuklar boşanma sonrası içten içe anne babalarının yeniden bir araya geleceklerini umarlar ve beklenti içine girmeye başlarlar. Anne babaların bu duruma netlik kazandırması önemlidir.

Boşanma sonrası çocuğun daha az olumsuz etkilenmesi ise ebeveynlerin çocuklarıyla geliştirdiği nitelikli ilişki ve tutarlı ebeveynlik tutumlarına bağlıdır. Bu durum çocuğun belirsizlik, güvensizlik, endişe gibi duygular yaşamasını önleyici olur. Çocukların boşanma ile beraber onları nelerin beklediğini ebeveynlerle rahat konuşabilmesi,  süreci anlamlandırması ve duygularına değer verildiğini görmesi bakımından önemlidir. Bunun yanı sıra, çocuğun velayeti almayan ebeveynle görüşmelerin günü, saati konusunda çocuğa bilgi verilmeli ve bu durum bir rutin olarak devam etmelidir. Özellikle boşanmadan hemen sonra çocukla yapılacak aktivitelere ekstra önem gösterilmelidir. Çünkü çocuk ebeveynle yapılan bu paylaşımlar sayesinde bu ayrılığın sadece mekansal bir ayrım olduğunu, psikolojik bir ayrılmanın olmadığını daha rahat kavrar.

Boşanmanın hemen sonrası yeni bir düzen oluşturulmayı çalışılır ve bu süreçte ebeveyn - çocuk ilişkileri de yeniden şekillenir. Özellikle ebeveynler arası artan bir çatışma varsa bu durum çocuğun ebeveynini reddetmesi veya yabancılamasına sebep olabilir. Ebeveynlerin birbirini kötü anması, çocukla birlik arayışına girmesi ve çoğu zaman diğer ebeveynle görüşmesini engelleme durumu aslında bir duygusal istismardır. Boşanma sonrası genelde velayeti annede kalan çocuk, babaya yabancılaşır. Bu süreçte anne kendi duygusal sürecini çocuktan uzak tutmalı, babalar ise çocuklarıyla iletişim kanallarını açık tutmalıdır.

Görüldüğü üzere boşanma sonrası çocukta komplike olarak gelişebilecek psikolojik problemler çıkması olasıdır. Bu süreci sağlıklı atlatabilmek adına bazen bir uzman yardımı almakta fayda vardır.

Yazı içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.