Çocuklarda Teknoloji Bağımlılığı Nedir?


Çocuklarda Teknoloji Bağımlılığı Nedir?
09-03-2022

 Günümüzde teknoloji hayatımızın önemli parçalarından biri haline gelmiştir. Dünyaya yeni gelen her bebek bir şekilde teknoloji ile yakından tanışır ve onlarında minicik hayatlarının önemli bir parçası haline gelir. Erken çocukluk döneminde teknoloji ve teknolojik cihazlarla tanışmış her çocuk dijital dünyanın tüm yeniliklerine kolayca adapte olurlar, kendilerine sanal dünyada bir hayat kurarlar ve teknolojiyle arkadaş olurlar ne yazıkki. Dolayısıyla da bütün bu evrelerden geçmiş çocuklar birer bağımlı adayı haline gelirler. Teknolojinin doğru ya da yanlış kullanımı ayrımını yapamadığından günlerinin büyük bir çoğunluğunu telefon, tablet, bilgisayar veya televizyon başında geçirirler. Başka bir dünyanın varlığından haberdar olamadıklarından teknolojinin bağımlısı haline gelirler. Bağımlılık: ‘kişinin kullandığı bir nesne veya yaptığı bir eylem üzerinde otokontrolünü kaybetmesi, onsuz bir hayat sürememesi ve ulaşamadığı her durumda öfke, agresyon belirmesi.’ olarak tanımlanır. Teknoloji ile dürtüsel bir şekilde, önlem alınamadan ilişki kuran her çocukta maalesef bu tanım saptanmaktadır. 

Teknoloji Bağımlılığın Belirtileri Nelerdir?

Tüm bağımlılık türlerinde olduğu gibi teknolojiye bağımlılıkta da birey rutin sorumluluklarını yerine getirmede zorlanır, bedensel rahatsızlık yaşadığı halde kullanmaya devam eder, zaman kontrolünü sağlayamaz, kullanamadığı ya da engel olunduğu her durumda öfkelenir, kullanmıyorken bile sadece onu düşünür. Teknoloji çocuğun hayatın merkezindedir, sanal bir gerçeklik içinde yaşar ve sosyal ortamlardan uzak durmayı tercih eder. İletişim bozukluğu ve buna bağlı olarak daha asosyal bir tutum içine giren çocuğun dolayısıyla okul başarısında da düşme meydana gelir. Sosyal olarak belirtileri olduğu gibi bedensel olarak da belirtileri olabilir. Kilo artışı meydana gelen çocukta yeme bozuklukları, uyku bozuklukları olduğundan bedensel formu bozulabilir. 

Çocuklarda ve Ergenlerde Teknoloji Kullanımı Nasıl Olmalıdır?

Teknolojiyle tanışmaması maalesef mümkün olmayan nesiller için teknolojiyi daha bilinçli kullanma yolları düşünülmüştür. Bunlardan en önemlisi aile bireylerinin konrtolü altında, kısıtlı bir süreyle kullanımdır. Sıfır teknoloji değil, sınırsız teknoloji değil ancak yeterince teknoloji mantığı altında çocukların teknolojik cihazları kullanması gereken yeterli süre kriterleri şu şekildedir: 0-2 yaş arası çocuklar ekran ile tanıştırılmamadır. 2-6 yaş arası 30 dakikadan daha az ve anne-babanın denetimi altında kullanılmalıdır. İlköğretim çağındaki bir çocuk için maksimum süre 45 dakika, ortaokul çağındaki bir çocuk için maksimum süre 1 saat ve lise çağındaki bir çocuk için ise maksimum 2 saat şeklindeki kullanımı uygundur. Kişisel verilerin paylaşıldığı, güvenlik tehtidi içeren, yaşamsal tehlike arz eden oyunların, sosyal medya uygulamalarının ve tv programlarının erişebilirliği olmamalıdır. 

Ebeveynler Bu Konuda Ne Yapmalı?

Anne-baba olarak öncelikle çocuğunuzda teknolojik cihaza karşı yaklaşımını ve hayatındaki yerini iyi anlamanız gerekmektedir. Tamamen hayatımızdan çıkarmamız namümkün olan teknolojiyi önemli ölçüde doğru aktarmalı, bilinçli kullanımını özendirmeli ve çocuğunuza doğru bir model olmalısınız. Çocuklar anne-babalarına benzer, onları aynalarlar. Sizin yaptığınız davranış her ne ise çocuk bunu filtreden geçirmez daha doğrusu geçiremez ve hayatına katar. Dolayısıyla sizler eğer televizyon izlediğiniz vakitte çocuğunuza hadi odana uyku vakti derseniz uyku ona ceza gibi gelir. Telefonunuzla oynarken ona telefonunu kapat ve ödevlerini bitir derseniz ödev ona ceza olarak gelir. Bilgisayar oyununu hemen kapat ve yemek masasına gel derseniz yemek ona ceza gibi gelir. Bunun yerine daha uzlaşmacı olmalı ve kendi davranışlarınıza da revize etmelisiniz. Çocuğunuzun teknolojik cihaza olan düşkünlüğünden yakınıyorsanız kendinizin teknoloji ile olan ilişkisini gözden geçirerek sürece başlayabilirsiniz. Sizde bağımlı bir model olabilirsiniz ve çocuk ne yazıkki sizi örnek alıyor olabilir. Ailecek kararlaştırılmış bir şekilde, sürece yayarak, adım adım teknoloji ile ilişkinize biraz ara verebilirsiniz. Anne-baba olarak kitap okuma saatleri planlayabilir ve çocuğunuza şu mesajı verebilirsiniz: ‘biz şuanda kitap okuma saatimize geldik, televizyonu kapatıcaz ve kitap okuyacağız, dilersen sende odanda ödevlerini yapabilirsin. Yardıma ihtiyacın olduğunda burdayız.’ şeklinde çocuğunuzdan farklı bir şey yapmadığınızı, ortak bir aile kararı ile herkesin o saatte daha doğru bir aktivite yaptığını ve dilerse ona eşlik edebileceğinizi belli etmelisiniz. Bu tutum ile ödev çocuğa bir ceza olarak gelmez. Aksine sorumluluklarını bilen, anne-babasından doğru örneklerini hayatına katan ve aslında teknolojiyi bilinçli kullanan bir birey haline gelir. Buna ek olarak, çocuğunuzla birlikle günlük bir program çizelgesi hazırlayabilirsiniz. Çocuğunuzun sevdiği renkler, çizgi film karakterleri ya da her ne ise çizelgenizi bunlarla süsleyebilir, çizelgeyi hazırlarkan didaktik bir şekilde değil ortak kararlar verebilir ve bu çizelgeyi odasına asabilirsiniz. Çizelgeye gün gün uyum sağladığında ise çok büyük şeyler olmamak kaydıyla ufak ödüller verebilirsiniz ancak burada asıl ödülün somut bir nesne olmamasının daha iyi olduğunu asıl ödülün çocuğun çabasını ve gayretini övme olduğunu da bilmelisiniz. Teknolojinin zararlarını ve yararlarını belirten tablolar hazırlayabilir ve asabilir, çocuğun ikisi arasındaki ayrımı tabiki doğru model olarak anlamasına yardımcı olabilirsiniz.

Teknoloji Bağımlılığı Nasıl Çözülür?

Bağımlılıkların tümünde olduğu gibi teknoloji bağımlılığındada anne-baba ve sosyal destek çok önemlidir. Bir önceki paragraftada belirtildiği gibi çocuğunuzla uzlaşmalı, samimi ve doğru örnek olunan bir ilişki kurduğunuzda anlaşma sağlamanız daha muhtemeldir. Tüm bağımlılıklarda olduğu gibi bu bağımlılıkta da süreç gerekir ve sürece inanmalı, istikrarlı olmasınız. Kendi yöntemlerinizi ve çözüm yollarınızı geliştirebilirsiniz. Şayet dilerseniz bir uzman desteği olabilirsiniz. Jetklinik.com uzman kadrosu ile sizlere bu konuda yardımcı olabilir. Teknolojiye bağımlı değil, bağlı bir hayat kurmanız dileğiyle…

 

 

Yazı içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Yazıyı Paylaş

Psikolojik Desteğe Mi İhtiyacın Var?

Ücretsiz Ön Görüşme Yap
jetklinik whatsapp