Davranış Bozukluğu Olan Çocuklara Nasıl Davranılmalı?


Davranış Bozukluğu Olan Çocuklara Nasıl Davranılmalı?
27-09-2021

 

Çocuklar yetişkinlik evresine kadar geçirdikleri her gün fiziksel, bilişsel ve duygusal olarak gelişim gösterirler. Bu gelişim esnasında içinde bulunduğu ortamı keşfederken çevresindekilerin duygu ve düşüncelerini de tanırlar. Duygu ve düşüncelerin hangi durumlarda, nasıl davranışlara neden olduğunu öğrenir; tutumlarını buna göre şekillendirmeye çalışırlar.

Çocukların uyumunu sağlayan bazı özellikler onların davranışlarına ilişkin sezgilerin doğmasına yardımcı olabilir. Bunlar; çevreyle ve arkadaşlarla iyi ilişkiler kurmak, oyunlara ve gruplara katılmak, yenilgiyi kabul edebilmek, duygu ve düşüncelerini anlatabilmek, bir sınır içinde güçlükleri ve engelleri aşabilecek çözümleri bulabilmek, gerektiğinde kendisini savunabilmek, disiplin kurallarına uymak, okulda yeterince başarı sağlayabilmek olarak örneklendirilebilir. Çocukta ortaya çıkan sorunları, uyumsuzlukları davranış bozukluğu olarak ele almadan önce, bunların nicelik ve niteliğinin iyice tanınması gerekmektedir. Bunların başında çocuğun gelişme dönemleri ve gelişme özelliklerinin tanınıp bilinmesi gerekir. Herhangi bir yaş, dönem ve çağ için olağan olan bir belirti ya da bulgu, başka bir yaş, dönem ya da çağ için bir sorun yaratabilir. Örneğin, bir-iki yaşına kadar doğru dürüst yürüyememek, iki-üç yaşına kadar konuşamamak, dört-beş yaşına kadar gece yatağı ıslatmak önemsenmeyecek bir durumken, bu yaşlardan sonra önemli bir sorun oluşturur.

Davranış Bozuklukları Nedir?

Davranış Bozuklukları Nedir?

Davranış bozuklukları çocuğun çeşitli ruhsal ve bedensel nedenlere bağlı, iç çatışmalarını davranışlarına aktarması sonucu ortaya çıkar. Hırçınlık, sinirlilik, inatçılık, insanlara ve eşyalara zarar verme, yalan söyleme, çalma, okuldan kaçma, küfür etme gibi davranışlar davranış bozukluklarına girer.

Bir davranışın bozukluk sayılabilmesi için bazı kriterler vardır;

• Yaşa uygunluk: Her gelişim döneminin kendine özgü davranışları vardır. Bu nedenle çocuğun içinde bulunduğu gelişim döneminin özelliklerini iyi bilmek gerekir.

3-5 yaş çocuğu dikkat çekmek ister. Hayal dünyası çok geniş olduğu için inanılmaz öyküler anlatabilir. Henüz yalanla yalan olmayanı ayırt edemezler Bu nedenle bu yaşlardaki çocukların anlattıkları yalan olarak kabul edilmezken, 11-14 yaşlarındaki çocuklarda görülen yalan normal olmayan bir davranış olarak kabul edilir.

• Yoğunluk: Bir davranışın bozukluk olarak kabul edilmesindeki bir diğer madde ise yoğunluktur. Örneğin; yaş grubu göz önünde bulundurulduğunda çocuğun sergilediği öfke ve huysuzluk doğalken, bu davranış başkasına fiziki zarar verme şekline dönüşürse, davranış bozukluğu kategorisine girer.

• Süreklilik: Çocuğun belirli bir davranış türünü ısrarlı bir biçimde ve uzun zaman devam ettirmesidir.

Boşanma, başka bir yere taşınma, okul değişikliği ve ergenliğe geçiş gibi önemli değişiklikler, çocuklarda gerginliğe neden olabilmektedir. Bu nedenle eğer çocuğunuz bu gibi etkenlerden sonra davranışlarını değiştirdiyse bu durum normal kabul edilebilir. Öncelikle bu durumu çocuğunuzla konuşmak ve onda yarattığı etkileri gözlemlemek gerekebilir.

Davranış Bozukluklarının Genel Nedenleri Nelerdir?

Davranış Bozukluklarının Genel Nedenleri Nelerdir?

-Dikkat çekmek: Çocuğa gerekli sevgi ve ilgi gösterilmediğinde yada yeterli zaman ayrılmadığında dikkat çekmek için davranış bozukluklarına yönelir.

-İntikam alma isteği: Özellikle şiddet gören, sevgi verilmeyen çocuk anne-babasından intikam almak ister. Aşırı otoriter ve baskıcı tutum, katı disiplin anne-babaya karşı öfke ve nefret duygularının gelişmesine neden olur.

-Yetersizlik: Çocuğun kendine güvensiz olması davranış bozukluklarına neden olur. Anne-babanın aşırı koruyucu, hoşgörülü tutumu, gerektiğinden fazla özen gösterilmesi fazla kontrol anlamına gelir. Sonuçta çocuk diğer kimselere aşırı bağımlı, kendine güveni olmayan, duygusal olarak çabuk kırılan bir kişi olur. Bu durum çocuğun kendi kendisine yetmesine olanak vermez ve davranış bozukluklarına neden olur.

Davranış Bozukluğu Olan Çocuklara Nasıl Davranılmalıdır?

Davranış Bozukluğu Olan Çocuklara Nasıl Davranılmalıdır?

Sizler için maddeler halinde Davranış Bozukluğu Olan Çocuklara Nasıl Davranılmalıdır konusunu oluşturduk:

•Öncelikle beklentilerin çocuğun yaşına ve bireysel özelliklerine uygun beklentiler olduğundan emin olunmalı, başaramayacağı şeyler beklenmemelidir.
• Etrafındaki diğer çocuklarla kıyaslama içerisine girilmemelidir.
• Çocukla verimli zaman geçirmeye özen gösterilmelidir.                                                                                                                                                 

• En önemlisi; çocuğun istekleri, bu tip davranışlar sergilendikten sonra yerine getirilmemelidir. Çünkü çocuk istediklerini yaptırmak için bu davranışları araç olarak kullanmaya başlar. Bu sebeple bu davranışlara tolerans göstermemek gerekir.                                                                       

• Hayır yanıtı verilen hiç bir durum için evet denmemeli, evet denilenecek duruma da baştan hiç hayır denmemelidir.                                                   

• Verilen kararlarda ortak bir yanıt sağlanmalı, karşılaşılan bir durumda anne ve babanın yanıtları aynı olmalıdır.
• Olumsuz davranış ortaya çıktığı durumlarda çocuğun dikkati olumlu bir etkinliğe yönlendirilmelidir.                                                                         

 •Çocuğun davranışlarına şiddetle karşılık verilmemelidir.
• Davranışla ilgili olay anında değil sakinken konuşulmalıdır,
• Çocuğa alabileceği sorumluluklar verilmeli, başarma duygusu yaşatılmalıdır.
• Anne ve baba çocuklarının kazanmasını istediği davranışlarda önce kendisi çocuğa olumlu rol model olmalıdır.
• Çocuk olumsuz davranışları gösterdiğinde değil, bu davranışları göstermediğinde ilgilenilmelidir.
• Anne ve babanın çocuğa sürekli “yapma” diye uyarması; çocuğun, davranış sayesinde anne ve babadan ilgi görüyor olması demektir ve ilgiyi bu şekilde vermemek gerekir.
• Çocuğa dürüstlük ve mülkiyet kavramları öğretilmeli, anne baba çocuğa model olmalıdır. Örneğin anne baba çocuğa verdikleri sözleri tutmalı, ona ait bir eşyayı alırken izin istemelidir.

• Çocuk rahat konuşabilmesi için uygun ortamlar hazırlanmalı, cesaretlendirilmelidir. Çocukların anne-babalar için basit, önemsiz konuları paylaşmalarına olanak sunulmalıdır. Günlük ve önemsiz konuların paylaşılmasına imkan bulamayan çocuklar; önemli konuları, duygu ve düşüncelerini anlatmakta zorlanacaktır.

Çocuklarda davranış bozukluğuna yönelik çalışmalarda, çocukların iletişim becerileri, sorun çözme becerileri, öfke kontrolü gibi konular çalışılır. Çocuklarla beraber anne ve babanın tutum ve davranışlarının düzenlenmesi gerektiği konusunda yoğun bir program uygulanır. Çünkü anne ve baba tutumları çocuğun davranışlarında büyük rol oynar.

Ailenin, çocuğun davranışlarını iyi gözlemlemesi, çocuğun duygu, düşünce ve davranışındaki farklılıkları iyi değerlendirmesi, gerekli durumda bir uzmana başvurması faydalı olacaktır.

Yazı içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Yazıyı Paylaş

Psikoloğa Ücretsiz Soru Sormak İster Misin?

Tüm Soru-Cevapları Gör
jetklinik whatsapp