Psikolojik Şiddet Nedir? Nasıl Başa Çıkılır?


Psikolojik Şiddet Nedir? Nasıl Başa Çıkılır?
11-03-2022

  Şiddet denildiğinde genelde aklımıza ilk gelen fiziksel şiddet olmaktadır. Şiddetin sadece fiziksel boyutunu içeren tanımlarıyla yetinmek şiddet kavramına belli bir açıklık kazandırsa da yol açtığı zararların göz ardı edilmesine neden olmaktadır. Psikolojik şiddet, duygulara yönelik gerçekleşen şiddet çeşididir.

   Psikolojik şiddeti; aşağılama, utandırma veya korkutma gibi amaçlarla yapılan, maruz kalan bireyin benlik saygısına büyük ölçüde zarar veren sözlü veya sözsüz eylemler olarak tanımlayabiliriz. Genel olarak bahsedilen eylemler ne yazık ki süreklilik özelliği taşımaktadır.

   Bu bilinçle ilişkileri değerlendirdiğimizde bilinenden çok daha fazla kişinin psikolojik şiddete maruz kaldığını veya psikolojik şiddet uyguladığını söylemek yanlış olmaz. En az fiziksel şiddet kadar tehlikeli olmakla birlikte fiziksel şiddetin de belirgin bir uyarıcısıdır. Psikolojik şiddetin sadece maruz kalan birey ile sınırlı kalmadığı, etkilerinin bireyin yakın ilişki ağlarına, çevresiyle sonradan kurduğu ilişkilere de yansıdığı gözlemlenmektedir.

   Başa çıkmanın ilk adımı, karşınızdaki kişiden gördüğünüz bu davranışların normal ve sağlıklı olmadığını anlayabilmektedir. Bazı durumlarda psikolojik şiddeti uygulayan da farkında olmadan bu davranışları gerçekleştiriyor olabilir. Psikolojik şiddeti fark ettiğimizde kişinin bu davranışlarını görmezden gelmek, bastırmak veya kaçınmak yerine bizde hissettirdiklerini ifade etmek, başa çıkma konusunda çok önemlidir.

   Sürekli aşağılamalar içeren eleştiriler yapılması, sizin eleştiri kaldıramadığınızı göstermez. Partnerinizin sizin sosyal yaşantınızı kısıtlaması, ilişkilerinizden uzaklaştırması, sizi çok sevdiğini göstermez. Sürekli birileriyle kıyaslanmak, yetersiz olduğunuzu göstermez. Kısaca haklı şiddet yoktur, bunu unutmamak gerekir.

Psikolojik Şiddet Türleri Nelerdir?

   Aşağıda yer alan psikolojik şiddet türlerini okurken bunları kolaylıkla fark edebileceğinizi düşünebilirsiniz. Fakat maruz kaldığınız o anda fark edilmesi veya tepki göstermesi çok zor bir hale bürünebilir. Genelde psikolojik şiddet türlerinden birini uygulayan kişi, farklı psikolojik şiddet türünü de beraberinde uygulaması olası bir durumdur.

  • Tehdit
  • Aşağılama
  • Cezalandırma
  • Aşırı eleştirme
  • Yalan söyleme
  • Manipülasyon
  • Yargılama
  • Suçlama
  • Hakaret etme
  • Dozu Bulunmayan Kıskançlık
  • Aşağılayıcı isim takma
  • Aşırı öfke
  • Emir verme
  • Yalnızlaştırmaya çalışmak
  • Mobbing
  • Küfretme
  • Pasif agresif davranışlar (dolaylı yollarla öfkeyi ifade etme)

Psikolojik Şiddete Maruz Kaldığınızı Nasıl Anlarsınız?

   Psikolojik şiddete çoğu zaman yakınlarımız ve en çok vakit geçirdiğimiz kişiler tarafından maruz bırakılırız. Maruz kaldığımızı fark etmenin kolay olmamasının sebeplerinden biri budur. Birey, ilk olarak kendini sorgular, uygulanan psikolojik şiddette haklılık payı arama, kendine suçlayıcı şekilde davranma, yanlış yorumlama gibi tutumlar sergiler. Olayları yanlış algılama, yorumlama ve değerlendiriş biçiminin etkisiyle psikolojik şiddetin maruz kalan tarafından normalleştirildiği görülebilmektedir.  

   Maruz kalan birey, karşısındaki kişinin haklı olabileceğine dair düşünceler üretebilir, gerçekten beceriksiz olduğunu, aşırı duygusal olduğunu, başkalarının veya şiddet uygulayan kişinin kendisinden daha üstün veya zeki olduğunu, aslında tüm bunları onun iyiliği için yaptığını düşünebilir. Psikolojik şiddet kişinin kendine yönelik kuşkusunu artırabilir, kafa karışıklığına neden olur. Sürekli yorgunluk ve uykusuzluk görülür. Aşırı yeme veya iştahsızlık şeklinde beslenme sorunları sıklıkla eşlik eder. Maruz kalan birey kendini özgüvensiz hisseder, yaşam direnci zayıflayabilir, arkadaş ilişkilerinde ve iş yaşamında bozulmalar görülür. İşlevselliği önemli seviyede olumsuz olarak etkilenir. Hatta psikolojik şiddet, maruz kalan kişide psikolojik sorunlar oluşturabilmekte ve psikosomatik etkiler bırakabilmektedir. Bu psikolojik rahatsızlıklar arasında  stres bozukluğu, akut stres bozukluğu sıkça gözlemlenmektedir. İçinde bulunduğu durumdan çıkış yolu düşüncesi olarak farklı maddeleri kullanmaya başlamalar görülebilir.Bununla birlikte mağdurlar gördükleri psikolojik şiddet ile başa çıkamayacak hale geldiklerini düşündükleri zaman kendine zarar vermeyi dahi deneyebilmektedirler.

Psikolojik Şiddetten Korunma Yolları Nelerdir?

  • Böyle bir şiddet çeşidinin varlığını kabul etmek.
  • Bireyin kendi değeri hakkındaki genel duygusu ile kendisine karşı olan tutum ve davranışları yani özsaygısını geliştirmek (korunma yollarından en önemlisi olabilir).
  • Sağlıklı ilişkiler kurabilmek adına bağlanma stilinizi öğrenmek (güvenli-kaygılı-kaçıngan).
  • Duygusal ihtiyaçlarınızı fark etmek ve bunları ifade etmek.
  • İlişkilerinizde ‘’hayır’’ demeyi öğrenmek.
  • Olayları algılama stratejilerinizi geliştirmek ve düşünme şeklinizi tanımak. Gerekirse onarmak.
  • Psikolojik yaralanmayı engelleyebilmek adına ruh sağlığınızı korumak.
  • Psikolojik şiddet ile nasıl başa çıkabileceğinizi veya olumsuz etkilerden nasıl en hafif şekilde etkileneceğinizi doğru şekilde öğrenmek için bir uzman desteği almak.

 

Eğer psikolojik şiddete maruz kaldığınızı düşünüyorsanız tıpkı fiziksel şiddette olduğu gibi hukuki makamlara başvurabileceğinizi unutmayınız.

Ayrıca Sosyal Destek Hattı (183), Polis (155), Jandarma (156) ve bulunduğunuz ildeki Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM) ile iletişime geçip yardım çağrısında bulunabilirsiniz.

Yazı içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Yazıyı Paylaş

Psikoloğa Ücretsiz Soru Sormak İster Misin?

Tüm Soru-Cevapları Gör
jetklinik whatsapp