Aşırı Düşünme (Overthinking) ve Tedavi Yöntemleri


Aşırı Düşünme (Overthinking) ve Tedavi Yöntemleri
28-07-2022

Aşırı Düşünme (Overthinking) Nedir?

İnsanı diğer canlılardan ayıran en temel özelliklerden biri düşünebiliyor olmasıdır. Dünyaya geldiğimiz andan itibaren bilinçli ya da bilinçsiz birçok düşünceye sahip oluruz.

Zihnimiz bir gökyüzü gibidir. Düşüncelerimiz ise orada parlayan yıldızlardır. Bu yıldızlardan bazıları daha parlak bazıları daha sönüktür ama her ne olursa olsun orada bizimle beraberlerdir.

Önemli bir karar alırken, boş boş otururken, sosyalleşirken, geçmişi ya da geleceği sorgularken, özlerken, kızarken, mutluyken, duygu durumumuz ne olursa olsun sürekli bir düşünme eylemi gerçekleştiririz. Düşünmek bizim var olma biçimimizdir.

Peki overthinking, yani aşırı düşünme nedir? Doğal olarak gerçekleştirdiğimiz düşünme eyleminin fazlaya kaçması, hayatımızın işlevini bozacak duruma gelmesidir. Düşünme halinin anormal düzeyde seyretmesi de diyebiliriz bu duruma. Kişi genelde kendiyle başbaşa kaldığında ortaya çıkar aşırı düşünme eylemi. Overthinking, yani aşırı düşünme dediğimiz durumda zihnimizdeki gökyüzünde parlayan yıldızlar genelde olumsuz düşüncelerdir. Olumsuz düşüncelere çok fazla odaklanmak kişiyi çözüme ulaştırmadığı gibi anda kalmasını engeller ve hayatının işlevini büyük ölçüde bozar. Bu da psikolojik problemlerin temelini oluşturur.

Aşırı Düşünme (Overthinking) Belirtileri Nelerdir?

  • Olumsuz duygulara sebebiyet veren düşünceleri zihinde sürekli tekrar tekrar canlandırma
  • Devamlı olarak dünde yaşanan olayları düşünüp bugüne odaklanamama
  • Geçmişte yaşanan ve pişmanlık duygusunu ortaya çıkaran olayları tekrar tekrar yaşamak, ‘’keşke’’ kelimesini sık sık akıldan geçirmek
  • Geçmişte insanlarla yapılan konuşmaların defalarca zihinde tekrar canlandırılması, eğer bu bir tartışmaysa o tartışmayı tekrar tekrar kurgulamak
  • Sık sık gelecek kaygısı yaşamak, yarın ne olacağını zihinde tasarlamaya çalışmak, ‘’ya olursa’’, ‘’ya olmazsa’’ gibi cümle kalıplarıyla çok fazla meşgul olmak
  • Anı yaşayamamaktan kaynaklı bugünün sorumluluklarını yerine getirememe
  • Sosyal ortamlarda etkin olmakta zorluk çekme
  • Önemli ya da önemsiz verilecek her türlü kararda çaresiz ve yalnız hissetme
  • Aşırı düşünmeye bağlı olarak gelişen yeme ve uyku düzeninde meydana gelen dengesizlikler
  • Birtakım kontrol etme takıntılarının ortaya çıkması

Aşırı Düşünme (Overthinking) ile Baş Etme Yolları Nelerdir?

Pembe Fili Düşünmeyin

Giriş kısmında da bahsedildiği üzere düşünme eylemi durdurabileceğimiz, karşı koyabileceğimiz bir durum değildir. Yaşadığımız sürece zihnimiz binlerce düşünce üretmeye devam edecektir.

Overthinking, yani aşırı düşünme sendromunda yapılan en önemli yanlışlardan biri düşüncelerle savaşmaktır. Bir düşünceyi ne kadar bastırmaya çalışırsak onunla o kadar sık karşılaşmak durumunda kalırız. Çünkü kaçtığımız her şeye bir o kadar hızlı yakalanırız.

Bunu küçük bir deneyle birlikte test edebiliriz. Gözlerinizi kapatın ve pembe bir fili düşünmemeye çalışın. Pembe fili düşünmek size yasak olsun. Pembe fil dışında her şeyi düşünebilirsiniz ama pembe fil kesinlikle yasak. Gördünüz mü? Siz düşünmemeye çalıştıkça pembe fil daha çok gözünüzün önüne geldi ve ondan başka bir şey düşünemez oldunuz. Halbuki pembe fili düşünmemeyi kendinize yasaklamasanız onu düşünmeyi cazip kılmayacak ve normalleştireceksiniz, dolayısıyla daha az aklınıza gelecek. Burada kullanılan pembe fil metaforunun yerine her şey gelebilir. Ana fikir yasak olanın cazip gelmesi ve bastırmaya çalıştığımız düşüncelerin daha güçlü bir şekilde karşımıza çıkması.

Özetle yapmamız gereken, düşüncelerimizle savaşmayı bırakmak ve akıp gitmelerine izin verip onları sadece izlemek.

Anda Kalın

Overthinking (aşırı düşünme) sendromunda kişi genellikle zihninde geçmişte ya da gelecekte yolculuk yapar. Bu durum da bireyi andan uzaklaştırır. Kişinin anda kalabilmesi için yapılabilecek birtakım egzersizler vardır. Bireyin bastığı zeminin dokusuna odaklanması, banyoda dikkatini suyun sıcaklığına, şampuanın kokusuna vermesi, etrafındaki cisimleri ve niteliklerini tek tek sayması kişiyi yaşadığı ana getirir ve odaklanmasını kolaylaştırır.

Düşüncelerinize Randevu Verin

Gün içinde belirli bir zamanı aşırı düşünmeye ayırmak kulağa tuhaf gelse de işe yarayan tekniklerdendir. Örneğin yapmanız gereken çok önemli bir iş var ve aklınıza takılan düşünceler yüzünden işinize odaklanamıyorsunuz. O an düşüncelerinizle randevulaşın ve ‘’bu düşünceyi akşam 21’den 22’ye kadar özgürce düşüneceğim’’ deyin. Saat 21 olduğunda fark edeceksiniz ki aslında o düşüneceğiniz konu sandığınız kadar önemli değil ya da sandığınız kadar düşünmek için uzun zaman ayrılması gerekmiyor.

Düşüncelerinizi Yazın

Düşünceleri yazmak onları somutlaştırmak anlamına gelir. Somutlaştırdığımız şeyleri değiştirmemiz ya da değerlendirmemiz daha kolay olur. Bazen yazarken düşüncelerimizin gerçekçi olup olmadığını daha net bir şekilde görür ve değerlendiririz. Bu sebeple yazmak aşırı düşünmeye getirilen etkili çözümlerden biri olabilir.

Profesyonel Destek Alın

Overthinking (aşırı düşünme) sendromuyla tek başınıza mücadele edemeyeceğinizi düşünüyor ve yargılanmadan dinlenmek, anlaşılmak istiyorsanız bir ruh sağlığı uzmanından destek alabilir, düşüncelerinize farklı bir perspektiften yolculuk yapabilirsiniz.

Yazı içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Yazıyı Paylaş

Psikolojik Desteğe Mi İhtiyacın Var?

Ücretsiz Ön Görüşme Yap
jetklinik whatsapp