Çocuklarda Tuvalet Eğitimi Ne Zaman Başlar?


Çocuklarda Tuvalet Eğitimi Ne Zaman Başlar?
15-01-2022

Çocukların gelişimi her zaman çeşitlilik gösterir. Çocuk bireyseldir bu yüzden süreçleri de bireysel ilerler. Aslında bu süreci eğitim olarak adlandırmamız yanlış olur. Çünkü çocuk bu süreci doğal yollarla yaşayıp tamamlayacaktır. Bizler sadece ufak dokunuşlarla onu yönlendireceğiz. Çocuklarda bu sürece başlamamız için öncelikle fiziksel olarak hazır olması gerekmektedir. Daha sonra çocuğun hazır bulunuşluğunun tamamlanmış olması gerekmektedir.

Kirli bezlere elveda dediğimiz bu döneme başlamadan önce çok detaylı bir gözlem yapıp doğru zamanı kollamalıyız. Çocuk için fiziksel ve psikolojik olarak en doğru zamanı yakalamamız çok önemlidir.

Fiziksel olarak çocuğun idrar tutma kasları olan sfinkter kaslarının gelişmiş olması gerekmektedir. Bu kaslar genellikle 18-24 aylar arasında gelişimini tamamlamaktadır.

Hazır bulunuşluk dönemi ise her çocukta farklılık gösterir. Artık bu dönemin geldiğini nasıl anlarız? Çocuk artık bezin farkına varır ve fazlalığını hisseder. Bezini kirlettiği zaman huzursuzluk hisseder. Kendini size ifade ederek bezden kurtulmaya çalışır. Tuvaletini yapacağı zaman göz önünden uzaklaşıp koltuk arkası gibi yerlerde saklanır. Tuvalete karşı bir ilgisi oluşur. Siz tuvalete girdiğinizde sizinle gelmek, sizi izlemek ister.

Bunların yanında çocuğun alıcı dili ve ifade edici dili de gelişmiş olmalıdır ki size kendisini ifade edebilsin. Gün içinde bezi birkaç saat kuru kalabilmelidir. Kendi başına giysilerini giyip çıkarabilmelidir.

Sürece eşlik edecek ebeveynin de psikolojik ve fiziksel olarak buna uygun olması gerekmektedir. Ortam düzenlemesi yapmalıdır. Kendini, uyku düzenini ve aile hayatını ona göre ayarlamalıdır.

Yani bu sürece başlama zamanına tek bir kişi karar verecektir, o da çocuğunuz.
 

Tuvalet Eğitimi İçin Uygun Yaş Kaçtır?

Fiziksel ve ruhsal gelişim göz önüne alındığında 24 aydan sonra bu sürece başlanabilir. Ama gelişimsel farklılıktan dolayı gözlem yapılmalı ve çocuğun en uygun olduğu zaman saptanmalıdır.

Genele baktığımız zaman ortalama olarak 2,5 yaşında sürece başlandığını görüyoruz.

Bir yaş sınırı ya da aralığı yoktur. Fakat çocuğun öz benliğinin sağlıklı ilerlemesi için okula başlama döneminden önce süreç tamamlanmalıdır.
 

Tuvalet Eğitimi Kaç Günde Tamamlanır?

Yazımızın önceki kısımlarında da dediğim gibi bu süreç her detayıyla bireyseldir. O yüzden ne kadar süreceği de çocuktan çocuğa değişiklik gösterecektir.

Bu sürecin süresini etkileyen neler mi var? Doğru zamanlama, doğru yaklaşım, çocuğun hazır bulunuşluğu, sürece eşlik eden ebeveynin hazır olması ve ruhsal durumu, doğru ses tonu bile bu süreci etkileyecektir.

Sabırlı olup süreye değil sürece odaklanılmalıdır.

Yani bu süreç günlerce, haftalarca hatta aylarca sürebilir. Fakat bu sizin gözünüzü asla korkutmasın. Çünkü bir hafta sürüp olumsuz yanıt alacağımıza, süreyi uzatıp süreci olumluya çevirebiliriz.
 

Tuvalet Eğitiminde Yapılan Hatalar Nelerdir?

Çocuğun öz benlik kazanımında çok önemli olan bu dönemde hata yapmak kötü olacaktır.

Zamanlamanın yanlış olması başta gelen hatalardandır. Çocuk ve ebeveynin aynı anda hazır olması gerekmektedir.

Çocuğa yapılan sert ithamlar çocuğu güvensizliğe itecektir. Kendini yalnız, işe yaramaz hissedecektir. Mesela çocuk süreç sırasında tuvaletini halıya yaptığında ‘Neden tuvaletinin geldiğini söylemiyorsun? Şimdi bu halıları kim temizleyecek? Zaten söyleseydin şaşırırdım.’tarzı ithamlar çocuğu korkutacak, çocuğu sürece eşlik etmekten vazgeçirecektir.

Bu süreç hassas bir dönemdir. Kızmak, bağırmak, inatlaşmak doğru değildir. Çocuk korkutulursa, sert gidilirse ya da inatlaşılırsa çocuk süreci reddeder. Bizler ne kadar çabalarsak çabalayalım sonuç alamayız. Çocuğun karşısında değil yanında olmalıyız.

Süreci ‘sağlıklı’ tamamlamak çok önemlidir. Bu yüzden sürenin az olması hedeflenmemelidir. Tahammüllü ve sabırlı olmamak bu süreci aksatacaktır.

Çocuk ve ebeveyn hazır olduğu halde ‘Aman yaz gelsin de öyle başlarız.’ şeklinde ertelemeler yapılan hatalardan biridir.

Aile üyelerinin hayatını etkileyecek bir olay öncesinde ve sonrasında başlanmamalıdır. Mesela bir kardeşin dünyaya gelmesi, seyahat veya tatil öncesi vb.

Anne ve baba istikrarlı olmalıdır. Süreçte kullandıkları metodu devam ettirmelidir. Pes etmemelidir.

Uzun süre altını ıslak bırakarak cezalandırmak yanlıştır.

Çocuğu ve tuvaletini ‘kokmuş, pis, ıyy’ şeklinde ifadelerle etiketlemek doğru değildir.

Konuşma dili ve ses tonu çocuğa uygun olmalıdır. Seçilen kelimeler çocuğu utandırmamalı, kızdırmamalı, kırmamalıdır.
 

Tuvalet Eğitiminde Çocuğun İnatlaşması Durumunda Neler Yapılmalıdır?

Yukarıda bahsettiğim hataların birinin sonucunda çocuk inatlaşmaya gidebilir. Süreci reddedebilir. İşte o zaman çocukla inatlaşmak doğru değildir. Eğer inatlaşma devam ederse çocuk süreci tamamen reddedebilir.

Çocukla işbirliği yapmak önemlidir. Tuvalet yapmaya çocuğu ikna etmeliyiz. Çocuğun sevdiği pekiştireçler kullanabiliriz. Ya da manevi ödüller verebiliriz. Mesela birlikte parka gitmek, sevilen bir oyunun oynanması gibi.

Gözlemler sonucunda eğer ki çocuk inatlaşmaya devam ediyorsa süreci yavaşlatabilir hatta durdurabiliriz. Araya zaman koymak faydalı olacaktır.
 

Çocuklarda Tuvalet Eğitimi İçin Uzman Desteği Gerekli Midir? 

Uzman desteği almadan bu süreç sağlıklı bir şekilde tamamlanabilir. Ama hata yapılan süreçler sonucunda işler çok daha fazla zorlaşıp çocuk psikolojik olarak hasar görebilir. Bu yüzden bu hassas süreçte hata yapmamak adına uzman desteği almak faydalı olacaktır.

Yazı içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Yazıyı Paylaş

Psikoloğa Ücretsiz Soru Sormak İster Misin?

Tüm Soru-Cevapları Gör
jetklinik whatsapp